STARE MIASTO

Kościół św. Wacława

600 metrów od ruchliwego i głośnego Śródmieścia, w otoczeniu niskiej zabudowy znajduje się najstarszy murowany zabytek Radomia – kościół pod wezwaniem św. Wacława. Powstał w XIII wieku jako obiekt drewniany, a murowanym stał się w następnym stuleciu. Pierwotnie gotycka świątynia była niewielka – miała tylko 9 metrów szerokości i 15 metrów długości. Obecnie to prezbiterium dzisiejszego kościoła, czyli część z ołtarzem skierowana na wschód. Świątynia była stopniowo rozbudowywana. W XVI wieku dodano bardzo ciekawy element na ścianie szczytowej – pas z wnękami w formie serc – unikat w skali kraju!

Na początku XIX wieku kościół został przeznaczony na magazyn, a następnie na więzienie. Za tymi zmianami szły znaczne przekształcenia budynku – stracił on swój gotycki wygląd. Pod koniec lat 70. XX wieku został zwrócony władzom kościelnym. Rozpoczęto prace renowacyjne, dzięki którym kościołowi przywrócono gotycki wygląd.

To miejsce skrywa kilka ciekawostek. W przeszłości budynek miał skarbczyk i kruchtę, w której odprawiano egzorcyzmy! W XIX wieku pełnił funkcję szpitala epidemicznego, oddziału psychiatrycznego szpitala miejskiego i muzeum. Unikat w skali kraju stanowi pas z wnękami w formie serc na szczytowej ścianie kościoła.

Aby zobaczyć wnętrza, trzeba przyjść przed popołudniową mszą, która odbywa się o godz. 17.00. Wtedy można obejrzeć liczne witraże, które nawiązują do historii Polski. Są tu m.in. św. Kinga, książę Leszek Biały oraz Tadeusz Rejtan w scenie znanej z obrazu Jana Matejki. Oglądając obraz „Matka Boża Częstochowska – opiekunka narodu polskiego” można pokusić się o próbę rozpoznania historycznych postaci, wśród których są nie tylko władcy, ale także m.in. Fryderyk Chopin, Jan Kochanowski czy Mikołaj Kopernik.

Grodzisko Piotrówka

Idąc od kościoła ulicą Świętego Wacława turysta odnajdzie kolebkę Radomia – grodzisko, czyli pozostałość grodu. W II połowie X wieku obszar ok. 2 hektarów nad rzeką Mleczną otoczono wałami zbudowanymi z drewnianych skrzyń wypełnionych ziemią. Wewnątrz wału znajdowały się niewielkie domy oraz kościół św. Piotra wybudowany w XI stuleciu. W XIII wieku, niedaleko grodu, powstała osada z kościołem św. Wacława. Był to ważny ośrodek handlowy i administracyjny. Gdy król Kazimierz III Wielki wybudował Nowy Radom, najstarsza część miasta straciła na znaczeniu. Pod koniec XVIII i XIX wieku teren dawnego grodu pełnił funkcję cmentarza. Nieco ponad 200 lat temu stary kościół św. Piotra został rozebrany.

Dziś w miejscu świątyni dziś jest wzgórze pokryte roślinnością – Grodzisko Piotrówka. Nazwa pochodzi od pierwszego radomskiego kościoła. Dzięki wykopaliskom archeologicznym można oglądać skarby Piotrówki – m.in. srebrną zawieszkę, kolię ze szklanych paciorków, krzyż relikwiarzowy czy wczesnośredniowieczne monety. Eksponaty znajdują się w radomskim Muzeum im. Jacka Malczewskiego.