OSIEDLE ,,PLANTY”

Skorzystaj z aplikacji

Nazwa „Planty” pochodzi od czynności polegającej na równaniu – „plantowaniu” terenu przeznaczonego pod zabudowę. Tak m.in. przygotowywano tereny należące do dawnego folwarku „Mariackie”, na których zaplanowano budowę zakładu i osiedla pracowniczego Fabryki Broni. Teren ten rozciągał się wzdłuż linii kolejowej pomiędzy ul. Młodzianowską, a Długą (dzisiejsza ul. R. Traugutta). Zaplanowana na tym obszarze inwestycja, realizowana była według „Szkicu do projektu rozplanowania kolonii Mieszkalnej Wojskowej Wytwórni Broni w Radomiu” z 1924 roku.

W 1925 roku na mocy uchwały Rady Miejskiej przystąpiono do wytyczania i budowy nowych ulic, w tym ul. G. Narutowicza, która biegła od ul. Długiej do ul. Starokrakowskiej (dzisiejsza ul. B. Limanowskiego). Była to dwujezdniowa ulica z aleją spacerową pośrodku. Drugą nowo wytyczoną była ul. Szeroka (dzisiejsza ul. T. Kościuszki) łącząca fabrykę ze śródmieściem. Była to asfaltowa jezdnia o szerokości 9 metrów, obsadzona po obu stronach dwoma rzędami lip. Trzecią ulicą wykonaną w całości przez Fabrykę Broni była ul. A. Dowkontta (dziś przedłużenie ul. Ks. J. Poniatowskiego), łącząca tereny fabryczne i osiedle mieszkaniowe z dworcem kolejowym. Po wytyczeniu ulic przystąpiono do budowy przy nich budynków użyteczności publicznej.

Na przygotowanym terenie, w oparciu o plan z 1924 roku, uzupełniany i uzgadniany z władzami miasta, wzniesiono zabudowę w trzech kwartałach: pierwszym – kolonii robotniczej, drugim – kolonii robotniczo-urzędniczej i trzecim – urzędniczym, gdzie powstały dwa budynki mieszkalne, tj. dom majstrów i dom urzędników. Osiedle zaplanowano jako założenie jednorodne stylistycznie, z elementami architektonicznymi domów, nawiązującymi do stylu renesansowego i barokowego. Występują tam boniowania w partii parteru, ślepe arkady i portyki, lizeny, szczyty zwieńczone sterczynami z kulami, proste opaski gzymsowe i kordonowe. Prace budowlane przeprowadziło Przedsiębiorstwo Robót Inżynieryjnych i Budowlanych „W. Paszkowski, F. Próchnicki i S-ka” z Warszawy. W latach 1925 – 1930 wybudowano na osiedlu 8 trzy- i czterokondygnacyjnych domów, przykrytych wysokimi dwuspadowymi dachami. Łącznie znajdowały się w nich 504 mieszkania z 960 izbami, o standardzie, jakiego jeszcze w Radomiu nie widziano.

Dom mieszkalny dla pracowników Fabryki Broni

Domy mieszkalne dla pracowników Fabryki Broni

Mieszkańcy osiedla z racji zatrudnienia w fabryce, należeli do lepiej sytuowanej części społeczności miasta. Dyrektor główny fabryki i dyrektor techniczny zarabiali 1 500 zł miesięcznie, a kierownicy wydziałów 1 000 zł. Buchalter otrzymywał wynagrodzenie w wysokości 650 zł miesięcznie, a pensje etatowych robotników w zależności od stanowiska pracy i wykwalifikowania kształtowały się od 120 do 260 złotych. W tym samym czasie pensja nauczyciela wynosiła ok. 150 – 180 zł, a pensja oficera Wojska Polskiego około 400 zł. Bochenek chleba kosztował 30 gr, a kilogram mięsa 1,50 zł.

„Planty” jako nazwa osiedla mieszkaniowego wybudowanego przy Fabryce Broni w Radomiu, weszła do obiegu dopiero po II wojnie światowej.

Widok osiedla mieszkaniowego dla pracowników Fabryki Broni